Həzrət Əli (ə) buyurmuşdur:
التَّوْحِيدُ أَنْ لَا تَتَوَهَّمَهُ وَ الْعَدْلُ أَنْ لَا تَتَّهِمَهُ
“İlahi tövhidin mahiyyəti Allahın pak zatınını öz təsəvvür və xəyalınla məhdudlaşdırmamaq, ədalətinə iman isə heç bir işdə onu müttəhim etməməyindir!”[1]
Qısa izah
Allahın varlığı biz insanlar üçün nüəyyən miqdarda aydın və aşkar olduğu,. dünyadakı hər bir zərrənin onun əzəmət, qüdrəti, elm və bacarığına işarə etdiyi kimi, onun pak və müqəddəs zatı bizim üçün anlaşılmaz olaraq qalmaqdadır. Buna səbəb bizim əqlimizin əhatə dairəsinin məhdud, Allahın müqəddəs zatının isə naməhdud və təsəvvürəsığmaz olmasıdır. Allahı təssəvvür etdiyimiz bütün şeylərdən üstün, pak və münəzzəh hesab etmək lazımdır. Bu, tövhidin əsl mənasıdır. Digər tərəfdən, əgər diqqət yetirsək, dünyada baş verən hadisələrin bəzən bizim üçün sirli və naməlum olduğunu müşahidə edərik. İlahi ədalətə nəzər saldıqda isə, bütün hadisələrin müəyyən qanun və hesab əsasında həyata keçdiyinin fərqinə varmaq olar. Bu zəmində mənfi düşüncəyə malik olmaq ilahi ədalət, hikmət və imanla bir araya sığmır. Sirrini dərk edə bilməsək də, Allahın bütün işi hikmət və ədalət əsasındadır.
[1] “Nəhcül-bəlağə”.
