Ayətullah Cavadi Amuli buyurur:
Həyat yolunda müxtəlif çətinliklər qaçılmaz olduğuna görə bizə göstəriş veriblər ki, bu çətinliklər zamanı oruc tutaq. Yəni əgər biz hər namazda bir neçə dəfə «Ancaq Səndən kömək istəyirik» deməklə Allahdan yardım diləyiriksə, bunun cavabında Allah da bizə kömək etmək yolunu göstərir. Lakin siz «Kömək et!» deyincə biz kömək etmərik. Belə ki, əgər «Ancaq Səndən kömək istəyirik» deyiriksə, onun yolunu Quran bizə öyrədir:
وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاة
«Səbr və namazdan kömək diləyin».[1]
Ayədəki «səbr» kəlməsi oruc mənasında təfsir və tətbiq olunur. Bir hədisdə deyilir: «Bir nəfər çətinliklər üz tutarsa, (onu aradan aparmaq üçün) oruc tutsun!»[2]
Təkcə müharibə deyil, bütün başqa çətinliklər insanın qarşısına çıxdıqda, onu həll etmək üçün oruc tutmalıdır.
Oruc çətinliklərin həllində nə rol oynayır? Çətinliklər üzərində qələbə çalmaq üçün insanı hara aparır? Bu, sadəcə ac qalmaqdırmı? Orucun elə hikmətləri vardır ki, insan ruhunu yüksək məqamlara çatdırır. Uca ruh təbiətin fövqündə durur.
İnsan Allah üçün oruc tutur. Bütün işlər Allahın əlində olduğu üçün onun çətinliyini də həll edir. Dualarda deyilir: «Ey çətin işləri həll edən Allah!»[3]
Quran da buyurur:
فَأَمَّا مَنْ أَعْطَىٰ وَاتَّقَىٰ وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَىٰ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَىٰ
«Amma kim bəxş etsə və təqvalı olsa və Allahın vədlərini təsdiq etsə Biz onu tezliklə asan olan yola hazırlayarıq».[4]
Yəni biz düz yolda olanların işlərini asanlaşdırarıq. Bu ayədən sonra böyük peyğəmbərlərin həyatından nümunələr bəyan olunur. Həzrət Musa (ə) Allaha dedi:
وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي
«İşimi mənə asanlaşdır».[5]
Cavabında Allah-Təala buyurur:
قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَىٰ
«Ey Musa, şübhəsiz, istədiklərinin hamısı sənə verildi».[6]
Yəni sən Fironun zülmünü aradan aparmaq üçün bizdən işlərinin asan olmasını istədin, biz də onu sənə verdik. Biz sənə istədiklərinin hamısını; qəlb genişliyi, bəyan, qardaşının sənə vəzir olmasını, risalətdə şərik olmasını, ona xüsusi vəhy verilməsini təmin etdik.
Həzrət Peyğəmbər (s) bu barədə də deyilir:
أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ
«Məgər Biz sənin sinəni (köksünü) genişləndirmədikmi? Və yükünün ağırlığını səndən götürmədikmi? Elə bir yük ki, onun ağırlığı sənin belini bükmüşdü. Və adını sənin üçün ucaltdıq».[7]
Bütün bu yollar Quranda bizim ixtiyarımıza verilmişdir. Orucun elə bir batini gücü vardır ki, insanı təbiət aləmi üzərində Allahın izni ilə qalib edər.
[1] «Bəqərə» surəsi, ayə 45.
[2] «Kafi» cild 4, səh. 63.
[3] Hikmət sahiblərinin kəlamlarında işlənən dualardan bir cümlədir.
[4] «Ləyl» surəsi, ayə 5-7.
[5] «Taha» surəsi, ayə 26.
[6] «Taha» surəsi, ayə 36.
[7] «İnşirah» surəsi, ayə 1-4.
