Əziz Peyğəmbərin (s) öyrətdiklərindən on dərsə diqqət edək.
İnsanlarla görüşən zaman özünü səliqəyə salmaq.
Bir nəfər Peyğəmbərin (s) evinə gəlir və onunla görüşmək istədiyini bildirir. Peyğəmbər (s) evdən çıxmaq istəyəndə güzgünün qarşısında dayanır və üzünü, başını səliqəyə salır. Aişə bu mənzərəni görüb təəccüb edir və deyir: “Ey Rəsulallah! Niyə gedən zaman aynanın qarşısında dayanmısan və saçlarını və başını səliqəyə salırsan?”. Həzrət (s) buyurur: “Ey Aişə! Allah sevir ki, nə zaman müsəlman, qardaşı ilə görüşməyə getsə, özünü həmin görüş üçün bəzəsin”.
Əyləşməyin ədəbi.
Həzrət Peyğəmbərin (s) əyləşmək üçün xüsusi yeri olmazdı. Çalışardı ki, məclisin axırında əyləşsin. Kimsə əyləşib və qalxan zaman ona hörmət əlaməti olaraq yerindən qalxmağı sevməzdi və buyurardı: “O kəs ki, sevir ki, başqaları ona hörmət əlaməti olaraq yerindən qalxsın – yeri atəşdir”.
Başqalarına hörmət etmək.
Həzrət Əli (ə) buyurur: “Peyğəmbər (s) elə bir insana əl verməyib ki, əlini onun əlindən ayırsın. O zamana qədər ki, qarşı tərəf əlini ayırardı. Elə bir insan yox idi ki, işini ona tapşırsın və o, həmin (işi) buraxsın. O zamana qədər ki, qarşı tərəf öz hacətindən əl çəkərdi. Elə bir insan yox idi ki, onunla danışardı və sükut edərdi o zamana qədər ki, qarşı tərəf sakit olardı. Heç bir zaman görülməmişdir ki, Həzrət (s) mübarək ayaqlarını əyləşənlərin qarşısında uzatsın”.
Həzrət Peyğəmbər (s) işsiz mömini sevməz.
İbn Abbas nəql edir: “Peyğəmbər (s) bir kişiyə baxar və onu görməkdən sevinərdi. Soruşurdu: “İşin nədir?”. Əgər desəydi ki, işsizəm, buyurardı: “Gözümdən düşdün. Çünki əgər mömin işsiz qalarsa, çarəsiz gərək dini ilə (özünü) dolandırsın”.
Bu, insafdan deyildir.
O zaman ki, Peyğəmbərin (s) yeddi yaşı var idi, bir gün dayəsindən soruşur: “Qardaşlarım haradadır?”. Həlimə cavab verir: “Əziz övladım! Onlar Allahın sənin bərəkətinə görə bizə mərhəmət etdiyi qoyunları otlamağa aparıblar”. Peyğəmbər (s) buyurur: “Anacan! Mənimlə insafla rəftar etmədin”. Həlimə soruşur: “Niyə?”. Buyurur:” Məgər layiqlidirmi ki, mən xeymənin kölgəsində qalam, süd içəm, ancaq qardaşlarım səhrada yandıran günəşin altında olsunlar?”.
Allahın və yaranmışların məhbubu edən əməl.
Bir nəfər Peyğəmbərin (s) xidmətinə gəlir və deyir: “Ey Allahın Rəsulu! Məni elə əmələ yönləndir ki, ona əməl edən zaman Allahın və xəlqin məhbubu olum”. Peyğəmbər (s) buyurur: “Dünyaya qarşı rəğbətsiz ol ki, Allah səni sevsin. Dünyada o şey ki, insanların ixtiyarındadır (ona) göz yum və etinasız ol ki, insanlar səni sevsinlər”.(Həvzəh/Deyerler)
Mübarək üzünü bütünlüklə çevirib danışardı.
Həzrət Peyğəmbər (s) o zaman ki, kiminləsə danışardı, üzünün yarısını çevirməzdi, bütün üzünü və bütün bədənini çevirib danışardı. Heç kəsə cəfa etməzdi və qarşı tərəfin üzrünü tez qəbul edərdi.
Din qardaşının abrının müdafiəsi.
Bir nəfər Peyğəmbərin (s) yanında başqa biri haqqında pis sözlər deyir. Başqa biri onu müdafiə edir. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Hər kim din qardaşının abrını müdafiə edər, onun üçün atəş qarşısında hicab və pərdə olar”.
Hər kim ticarətdə aldadar, bizdən deyildir.
Həzrət Peyğəmbər (s) bir kişinin yanından keçir ki, buğda satırdı. Ondan soruşur: “Necə satırsan?”. O, necə satdığını danışır. Allah Təala vəhy edir ki, əlini buğdanın içinə sal. Həzrət (s) mübarək əlini buğdanın içinə salır və daxilini rütubətli görür. Buyurur: “Hər kim ticarətdə fırıldaq edər, bizdən deyildir”.
Bu iş – Allah yolunda addım atmaqdır.
Bir gün Peyğəmbər (s) səhabələri ilə birlikdə əyləşmişdi. Peyğəmbər (s) güclü bir cavanı gördü ki, səhər tezdən iş görməklə məşğuldur. Bəziləri dedilər: “Bu cavan əgər cavanlıq gücünü Allah yolunda işə salsaydı, tərifə layiq olardı”. Həzrət (s) buyurur: “Belə deməyin. Əgər bu cavan iş görür ki, ehtiyaclarını təmin etsin və başqalarından ehtiyacsız olsun – Allah yolunda addım atmış olar. Həmçinin əgər gücsüz ata və anasına və ya kiçik yaşlı övladına görə iş görürsə və onları insanlardan ehtiyacsız edirsə – yenə də Allah yolunda addım atmış olar”.
www.ahliman.info