İbadətin dəyəri onun düzgün yerinə yetirilməsindədir. Düzgün yerinə yetirlməsi isə iki amildən asılıdır:
1. Hədəfin düz olması.
2. Düzgün yerinə yetirilməsi.
İbadətdə hədəf – İlahi rizanı əldə etmək və vacibatı yerinə yetirməkdir. Ona görə də əgər ibadətin hədəfi riya, başqlarının diqqətini cəlb etmək, başqalarının xoşuna gəlməkdirsə bu ibadət xalis deyildir. İnsan bu zaman başqasını hədəf tutub sitayiş etdiyi üçün şirk etmiş olar.
Riya – ibadəti məhv edən amildir. İnsan ibadət edən zaman niyyətinin xalis olmasına xüsusi diqqət göstərməlidir.
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Xalis əməl – o əməldir ki, Allahdan başqa heç kəsdən mədh olunmağını gözləməyəsən”.
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Elə bəndə yoxdur ki, 40 gün işlərini xalis Allah üçün yerinə yetirsin, məgər o halda ki, hikmət və dərk bulağı ruh və canından dilinə tökülsün”.
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Deyilənlərin, əməl edilənlərin, niyyətlərin dəyəri olmaz, məgər o halda ki, sünnət və göstəriş üzərində yürinə yetirilsin”. Ona görə də ibadəti İlahi övliyalardan öyrənmək lazımdır.
Hətta Həzrət İbrahim (ə) Allahdan istəyir ki, düzgün ibadət edilməyin yolunu ona öyrətsin.
İmam Baqir (ə) “Bəqərə” surəsinin 189-cu ayəsinin təfsiri haqqında buyurur: “Məqsəd odur ki, hər bir işi yolundan daxil olaraq yerinə yetirin. Əmr edildiyi kimi yerinə yetirin”.
Quran ayələri və hədislər bizə ibadətin yerinə yetirmə şərtlərini bəyan ediblər.
1. Etiqad şərti.
2. Siyasi şərt.
3. Əxlaq şərti.
4. İqtisadi şərt.
5. İctimai şərt.
6. Ailə şərti.
Etiqad şərti – Allaha imandır. İman olmadan ibadət qəbul olmaz və zay olar. “Həqiqətən Allahın məscidlərini yalnız Allaha və axirət gününə iman gətirən, namaz qılan, zəkat verən və (dini vəzifələrin yerinə yetirilməsində) Allahdan başqa heç kəsdən qorxmayan şəxslər(maddi və mənəvi cəhətdən) abad edərlər. Buna görə də onların hidayət olunmuşlardan olmalarına ümid vardır”. (“Tövbə” 18).
Siyasi şərt – vilayətdir, İmama (ə.f) bağlılığıdır. İnsan əgər İlahi vilayəti qəbul etməzsə, ibadət və əməlləri qəbul olmaz. İmam Baqir (ə) buyurur: “Əgər kiminsə Allaha imanı vardır və çoxlu ibadət yerinə yetirir, ancaq Allah tərəfindən İmamı yoxdur, bütün səyləri faydasızdır”.
Əxlaq şərti – təqvadır. «Həqiqətən Allah yalnız təqvalılardan qəbul edir». (“Maidə” 27).
İqtisadi şərt – insanların haqqını əda etməkdir. İmam Rza (ə) buyurur: “Hər kim namaz qılar, ancaq zəkat verməzsə namazı qəbul olmaz”.
İctimai şərt – başqalarının xeyirini istəməkdir. İmam Sadiq (ə) buyurur: “İnsanlarla pis əxlaqlı davranmaq əməli elə xarab edir ki, sirkə balı etdiyi kimi”.
Ailə şərti – xoşrəftar olmaqdır. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Hər kimin pis rəftar və əziyyət verən xanımı olar, Allah o qadının namaz və yaxşı işlərini qəbul etməz”.
Beləliklə, İmam Sadiqin (ə) hədisi ilə bu mövzunu yekunlandırıb, onu nəql edirik: “Hər kim namazının qəbul olub-olmadığını bilmək istəyirsə, baxsın görsün namaz onu pis işlərdən və günahdan saxlayıb, yoxsa yox? Hər nə qədər günahdan onu saxlayıbsa, o qədər də namazı qəbul olubdur deməkdir”. (İslami saytlara istinadən)
www.ahliman.info